Ondanks voorgenomen veiligheidsmaatregelen in Nederland en Duitsland zal de basisveiligheid aan de Nederrijn in de dijkringen 42 en 48 in de grensregio in 2050 niet overal worden gehaald. Dat komt mede door economische groei, klimaatverandering en de mogelijkheden tot evacuatie. Dat blijkt het recent gepubliceerde rapport ‘Overstromingsrisico grensoverschrijdende dijkringen aan de Niederrhein’. HKV Lijn in Water voerde de studie uit in opdracht van de Duits-Nederlandse werkgroep Hoogwater in samenwerking met Royal HaskoningDHV en Rijkswaterstaat Water Verkeer en Leefomgeving.
In de studie is gekeken naar de waterveiligheid van de grensoverschrijvende Dijkringen 42 en 48. Deze dijkringen liggen respectievelijk aan de linker- en rechteroever van de Rijn. Dijkring 42 heeft een lengte van ongeveer 60 kilometer en dijkring 48 van bijna 100 kilometer. De waterkering van dijkring 42 begint in het zuidoosten bij Xanten aan de Niederrhein en eindigt bij Nijmegen aan de Waal. Het oppervlak van het dijkringgebied is zo’n 275 km2, waarvan ongeveer 90% in Duitsland ligt. De belangrijkste steden die worden beschermd door de dijken zijn Xanten, Kleve en Nijmegen.De waterkering van dijkring 48 loopt van Wesel-Bislich aan de Niederrhein via Lobith, Westervoort en Doesburg langs de Oude IJssel tot Doetinchem. Het dijkringgebied heeft een oppervlak van ongeveer 535 km², waarvan 70% in Nederland ligt. De belangrijkste steden die worden beschermd zijn Rees, Emmerich, Zevenaar, Duiven en Westervoort. De studie bevestigt dat beide landen bij de hoogwaterbescherming in het grensgebied op elkaar zijn aangewezen.
Verschil in veiligheidsnormering
Sinds 2017 heeft Nederland andere normen voor waterveiligheid dan Duitsland. In Nederland gaat de overheid uit van een basisveiligheid voor elk individu waarbij de kans om ten gevolge van overstromingen te overlijden kleiner is dan 1/100.000 per jaar. In Nordrhein-Westfalen zijn maatgevende waterstanden en technische leidraden nog steeds de basis voor de hoogwaterveiligheid. Voor het Duitse deel van de dijkringen 42 en 48 langs de Rijn is deze afvoer gebaseerd op een overschrijdingsfrequentie van 1/500 per jaar.
Scenario’s
Tot 2025 loopt in Duitsland het dijkversterkingsprogramma van Nordrhein-Westfalen, het zogenoemde ‘Fahrplan Deichsanierung NRW’. Dankzij deze dijkversterkingen zal de veiligheid in het grensgebied aan beide kanten verbeteren en zijn in 2025 de faalkansen voor de dijken in Duitsland en Nederland vergelijkbaar. In 2050 nemen de overstromingsrisico’s toe doordat de kans op een overstroming door klimaatverandering toeneemt en doordat er rekening wordt gehouden met economische groei. Er ontstaat ook een verschil in de veiligheid op papier doordat er anders wordt gekeken naar preventieve evacuatie. In Nederland wordt gewerkt met verschillende scenario’s waarbij voor het bovenrivierengebied gemiddeld 76% van de mensen kan worden geëvacueerd. De Duitsers gaan er van uit dat alle mensen tijdig geëvacueerd kunnen worden (100% evacuatie).
Intensief samenwerken
In de studie wordt aanbevolen om gezamenlijk intensief samen te werken aan verdere risicoreductie in het grensgebied. Belangrijke thema’s daarbij zijn onder meer extra onderzoek naar opbarsten en ‘piping’, het verbeteren van adviezen voor waterbeheerders met het oog op evacuatie en verdere kennisdeling naar de invloed van klimaatverandering op de Rijnafvoeren.
