Innovatie en toenemende droogteschade brengen de haalbaarheid van grootschalige ondergrondse druppelirrigatie dichterbij, hoewel traditionele beregening nog steeds vele malen goedkoper is. Zo voorkomen agrariërs tot wel 60 procent aan waterverlies door verdamping en vermijden ze verzilting van de landbouwgrond. Dat blijkt uit de eerste resultaten van het project Deltadrip in Zeeuws-Vlaanderen, waarvoor Acacia Water vorig jaar het initiatief nam.
Het project Deltadrip startte in het najaar van 2018 op een proefperceel van 1 hectare op een akkerbouwbedrijf in Philippine. Vorig jaar stonden er pootaardappelen en nu uien. Er liggen zowel boven- als ondergrondse leidingen die via een computersysteem de uien bedruppelen wanneer dat nodig is. Op het aanliggende perceel gebruikt de agrariër de traditionele spuithaspelberegening. “Dat hebben we bewust gedaan om de resultaten van beide technieken goed met elkaar te kunnen vergelijken”, zegt Simon Meijeren, projectleider van het Deltadrip-project en tevens agro-hydroloog.
In het project onderzoekt Acacia Water samen met partners Waverijn, Delphy en de provincie Zeeland niet alleen de mogelijkheden van druppelirrigatie. Ook kijken de onderzoekers in hoeverre het grondwater in de provincie in de winter wordt aangevuld. “We onderzoeken ook wat het effect van de landbouwpraktijken in de zomer is op de grondwaterstanden”, licht Van Meijeren toe. Het is overigens niet de enige proef in Zeeland. Zo test proefboerderij Rusthoeve in Colijnsplaat sinds maart dit jaar ook druppelirrigatie op een perceel van een halve hectare.
Risico op verzilting neemt af
Uit de eerste resultaten van de proef in Philippine blijkt dat met druppelirrigatie tot wel 60 procent aan waterverliezen door verdamping wordt voorkomen. Zo verkleint druppelirrigatie de druk op de schaarse zoetwaterbronnen en onttrekt het minder water aan de bodem en met een lagere snelheid. “Hierdoor neemt het risico op de verzilting van de Zeeuwse zoetwaterbronnen af waardoor schade aan het gewas kan optreden. Dat gebeurt vooral bij de traditionele spuithaspelberegening. Dat zien we in de omgeving van het proefproject in Philipinne gebeuren. Ook is belangrijk dat het grondwater in de winter voldoende wordt aangevuld. Om verzilting te voorkomen, is het essentieel om het grondwater met een lage intensiteit te onttrekken. Dat doet druppelirrigatie bij uitstek.”
Meer belangstelling voor ondergrondse druppelirrigatie
Nu de landbouw voor het derde jaar op rij met extreme droogte heeft te maken en agrariërs naar eigen zeggen steeds meer moeite moeten doen om aan voldoende zoet water te komen, neemt de belangstelling voor ondergrondse druppelirrigatie toe, stelt de projectleider. Tegelijkertijd verschenen er vorig jaar en dit jaar berichten in de lokale media, waaronder de PZC, dat boeren in Zeeland zoet water zelfs met schepen en tankwagens aanvoeren om hun gewassen van genoeg zoet water te voorzien. Waarom dan nog druppelirrigatie toepassen?
“Het is goed om deze twee zaken uit elkaar te houden”, stelt Van Meijeren. “Druppelirrigatie kan alleen maar plaatsvinden als er zoet water is. Wanneer agrariërs het toepassen, gaan ze veel duurzamer met het schaarse water om.”
Meer slangen tegelijk aanleggen
In kringen van agrariërs klinkt vaak het geluid dat druppelirrigatie onbetaalbaar is. Van Meijeren stelt dat de innovatie nog steeds doorloopt. “We kunnen nu meer slangen tegelijkertijd aanleggen. Bovendien maken agrariërs steeds vaker een risico-afweging nu de periodes van droogte toenemen. De kosten van druppelirrigatie wegen dan wellicht niet meer op tegen het verlies van oogsten.”
Boer Waverijn van het proefperceel in Philipinne heeft het geluk dat er een zoetwaterbel onder zijn percelen ligt. Hij denkt dat dit systeem in de toekomst vaker in Zeeland is te zien: “In deze streek is een tekort aan zoet water en dit systeem geeft een enorme waterbesparing”, zegt hij in een bericht op de site van Omroep Zeeland. De kosten om het systeem aan te leggen worden door hem geschat op 8.000 euro. Waverijn: “Dat is veel geld, maar in droge perioden kan het gunstig zijn want besproeien met de haspel kost al gauw 1.000 euro per hectare.”
