Over honderd jaar zou Nederland een natuurlijke, waterrijke delta kunnen zijn met ruimte voor bos, groene steden en circulaire landbouw. Dat denken ruimtelijk ontwerper Michael van Buuren en ecoloog Martin Baptist van Wageningen University & Research (WUR). Zij hebben samen met andere Wageningse onderzoekers gewerkt aan een toekomstbeeld voor 2120 waarin de kracht van de natuur Nederland veilig en welvarend houdt.
Wageningen University & Research (WUR) schetst een toekomstbeeld dat is gebaseerd op expertkennis. De toekomstvisie houdt rekening met de bijzondere kenmerken van verschillende deelgebieden in Nederland. In het rapport laten de onderzoekers door middel van kaarten en doorsnedes wat er per gebied mogelijk is op het gebied van ruimtelijke inrichting. Het geschetste toekomstbeeld is gebaseerd op de uitkomsten van discussiesessies met onderzoekers. Die visie wordt nu samen met stakeholders vertaald naar een handelingsperspectief voor het hier en nu.
IJsselmeer kleiner en dieper
Het IJsselmeer lijkt op de toekomstkaart van 2120 veel kleiner. De randen van het IJsselmeer bestaan uit een dubbele oever en het meer zelf is uitgediept om de oevers te creëren. Netto zou het meer dan net zoveel water kunnen bergen als nu. Het idee om het IJsselmeer te verkleinen en te verdiepen is geïnspireerd op de huidige Markerwadden. Die zijn ontstaan doordat delen van de Markerwaard zijn uitgediept waardoor andere stukken hoger komen te liggen. Dat geeft meer ruimte voor planten en dieren, dus biodiversiteit.
Constante waterpeilen voor de scheepvaart
De Afsluitdijk blijft bestaan om zo het IJsselmeer als grootste zoetwaterreservoir van Noordwest Europa te behouden. Volgens de onderzoekers stelt deze oplossing niet alleen de watervoorziening in Nederland veilig, maar het IJsselmeer speelt ook een rol bij de afvoer van grote hoeveelheden water. Tussen de kust van Noord-Holland en Friesland en de dubbele oever zou in de toekomst een zone kunnen worden gerealiseerd waar het waterpeil min of meer constant is. Dat is gunstig voor de scheepvaart.
Rivierwaterafvoer via de IJssel
Van Buuren en Baptist stellen voor om overtollig rivierwater straks zoveel mogelijk via de IJssel weg te leiden. Nu gebeurt dat via de Waal, maar de risico’s op overstroming van de rivieren in het westen van het land zijn veel groter, stellen de onderzoekers. Bij Fort Pannerden, het belangrijkste verdeelpunt van de afvoer van de Rijn en zijn zijtakken, wordt het water naar de Waal gestuurd. Maar daar ligt het land veel lager dan de rivieren en het is zeer dicht bevolkt. De IJssel is omringd door hogere gronden. Wel moet de IJssel dan twee keer zo breed worden door de dijken te verleggen. Dat betekent ook dat er meer ruimte komt voor biodiversiteit.
Vernatten Haarlemmermeer
Een deel van de voormalige droogmakerijen zoals de Haarlemmermeer komen – net als voor 1850 – weer onder water te staan. Dit voorkomt bodemdaling en draagt bij aan het opwellen van zoet grondwater wat verzilting voorkomt. Nederland is van oorsprong een wetland, een delta met watervogels, moerassen en natte bossen.
