RIWA-Maas

Een onderzoek van kennisinstituut Deltares, in opdracht van RIWA-Maas, geeft aan dat de kans groot is dat er in de toekomst als gevolg van klimaatverandering vaker periodes met lage Maaswaterafvoeren zijn. Een afnemende waterbeschikbaarheid uit de Maas is een potentieel risico voor de drinkwatervoorziening voor ruim 7 miljoen mensen in Nederland en België, stelt RIWA-Maas.

RIWA-Maas is het samenwerkingsplatform van zes Nederlandse en Belgische drinkwaterbedrijven die drinkwater uit Maaswater produceren. Om de levering van veilig drinkwater te kunnen garanderen, is voor die bedrijven de aanvoer van voldoende en kwalitatief goed Maaswater van groot belang. Deltares heeft nu een model ontwikkeld om verdiepend onderzoek te kunnen doen naar de verwachte toekomstige beschikbaarheid van dat Maaswater. Directe aanleiding voor dit onderzoek is de zorg over de lage waterafvoer van de Maas in de afgelopen jaren. Bovendien vreest RIWA-Maas dat de impact van klimaatverandering een extra negatief effect zal hebben op de waterstanden in de Maas. Het door Deltares ontwikkelde model brengt in beeld wat de impact van klimaatverandering op de wateraanvoer in het internationale stroomgebied van de Maas kan zijn. Daarmee wordt ook in beeld gebracht wat de verwachte impact kan zijn op de toekomstige beschikbaarheid van Maaswater voor de drinkwatervoorziening.

Klimaatscenario’s

In het onderzoek heeft Deltares op basis van het waterbalansmodel RIBASIM de historische afvoergegevens van de laatste 40 jaar van vier belangrijke locaties langs de rivier in Frankrijk, België en Nederland geanalyseerd. Ook zijn de veranderingen in laagwaterafvoer in zowel gematigde, gemiddelde als extreme klimaatscenario’s voor de jaren 2050 en 2085 doorgerekend. De resultaten van het model laten een duidelijke trend zien: in vrijwel alle onderzochte klimaatscenario’s en voor alle onderzochte locaties aan de Maas berekent het model meer en langere perioden van lage afvoeren in de zomerperiode. Daarnaast laat het model zien dat de zijrivieren die de Maas in Nederland voeden, zoals de Roer en de Niers, een heel belangrijke rol voor de waterbeschikbaarheid in Nederland spelen.

Vaker tijdelijke innamestop

“Klimaatverandering heeft nadelige gevolgen voor het Nederlandse drinkwater dat wordt gewonnen uit de Maas”, schrijft Deltares in het onderzoeksrapport. “Tijdens perioden van lage waterafvoer zal de rivier worden blootgesteld aan meer verontreinigingsincidenten of (industriële) lozingen, omdat ze haar vermogen om verontreinigende stoffen te verdunnen verliest. Dit kan leiden tot situaties waarbij drinkwaterbedrijven vaker tijdelijk moeten stoppen met de inname van Maaswater. Verder staat de drinkwatersector op dit moment al voor een aantal uitdagingen, zoals een verwachte groei van de vraag naar drinkwater door bevolkingsgroei en een toegenomen concentratie van schadelijke stoffen in het Maaswater die de kwaliteit van het drinkwater bedreigt.” Bovendien zullen langdurige perioden van laagwaterafvoer in de Maas volgens de onderzoekers ook gevolgen hebben voor veel andere sectoren, zoals als scheepvaart, landbouw en industrie langs het stroomgebied, maar ook kwetsbare en beschermde natuurgebieden die afhankelijk zijn van de Maas.

Zorgwekkend

Maarten van der Ploeg, directeur van RIWA-Maas, noemt de uitkomsten van het onderzoek ‘zorgwekkend’: “Bij een langdurige onderbreking van de waterinname kan de drinkwatervoorziening van zeven miljoen mensen in gevaar komen.” Niettemin kunnen drinkwaterbedrijven de problemen volgens hem deels zelf oplossen. Zo zijn zij nu al actief bezig met het opsporen en in bedrijf nemen van aanvullende drinkwaterbronnen. Van der Ploeg: “2050 lijkt ver weg, maar we hebben de afgelopen zomers al een langdurig lagere waterafvoer gezien. Daarom is het rapport wat ons betreft ook voor andere partijen aanleiding om in actie te komen. We moeten in gesprek gaan met overheden, waterbeheerders, onderzoeksinstellingen en watergebruikers op nationaal en internationaal niveau om samen tot betere en hardere afspraken te komen over het beheer van de Maas en de zijrivieren. En om gezamenlijk maatregelen te nemen om de verontreiniging door bijvoorbeeld industriële lozingen terug te dringen.” RIWA-Maas roept daarom alle partijen die een belang hebben bij het gebruik van Maaswater op om samen te werken en de beste oplossingen te zoeken om het Maaswater ‘robuust en duurzaam’ te gebruiken en te beheren.