Het water in de sloten in de Haagse woonwijk Leidschenveen bevat meer PFAS dan volgens de KRW-norm is toegestaan, maar het Hoogheemraadschap van Delfland ziet daarin nog geen aanleiding om extra maatregelen te nemen. Het waterschap wacht op een nieuw RIVM-advies, dat waarschijnlijk volgende week komt. Ondertussen wordt het onderzoek naar de bronnen voortgezet.
Delfland deed de afgelopen weken veertien metingen in het water van de sloten op het Haagse bedrijventerrein Forepark en in de naastgelegen woonwijk Leidschenveen. In de woonwijk liggen de gemeten waarden tussen de 9,5 en 13 nanogram PFOS per liter slootwater. Volgens de Europese KRW-norm mag slootwater maximaal 0,65 nanogram PFOS per liter bevatten. Alle sloten, zowel op het bedrijventerrein als in de wijk, zitten daar ruimschoots boven. De vervuilde sloot op het bedrijventerrein, die eerder door Delfland is afgesloten, bevatte volgens de laatste meting zelfs 260 nanogram per liter. Tijdens de metingen in de sloten zijn ook andere PFAS in het water aangetroffen.
Pointer
De nieuwe metingen werden gedaan nadat het journalistieke onderzoeksplatform Pointer (KRO-NCRV) had vastgesteld dat in een sloot tussen het bedrijventerrein en de woonwijk de hoogste PFAS-concentratie van Nederland was aangetroffen. Pointer baseerde zich daarbij op een analyse van de meetgegevens van alle Nederlandse waterschappen.
Tekst loopt verder onder de illustratie
KRW-norm en RIVM-risicogrens
De Kaderrichtlijn Water hanteert een norm voor PFOS in slootwater van 0,65 nanogram per liter. Dat komt overeen met de norm die het RIVM tot vorig jaar hanteerde. Daarmee is die norm vele malen ‘coulanter’ dan de nieuwe risicogrenzen voor PFAS die het RIVM in september 2022 bepaalde. Die nieuwe risicogrenzen geven aan hoeveel PFAS in het water mogen zitten zodat mensen daar hun leven lang veilig vis uit kunnen eten. Voor de drie PFAS waarvoor in Nederland al normen voor oppervlaktewater bestaan, zijn de nieuwe risicogrenzen: 0,3 nanogram per liter voor PFOA, 7 picogram per liter voor PFOS en 10 nanogram per liter voor HFPO-DA (GenX). De PFOS-concentraties in Leidschenveen zijn dus 1350 tot 1850 keer te hoog als de RIVM-risicogrens als norm worden genomen. De nieuwe risicogrenzen van het RIVM zijn overigens advieswaarden. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat kan mede op basis van het RIVM-rapport besluiten of de waterkwaliteitsnormen voor PFAS worden aangepast. Met andere woorden: officieel gelden nu nog de oude normen en risicogrenzen.
Niet zwemmen of vissen
De resultaten van de nieuwe metingen bevestigen volgens Delfland het beeld van de versnelde metingen die het waterschap al eerder deed. “Daarom blijven de toen genomen maatregelen van kracht. Deze maatregelen liggen ook in lijn met het RIVM-advies van 21 juli. Daarin adviseert het RIVM op basis van de in 2021 gemeten waarden vooralsnog het slootwater niet te gebruiken voor het besproeien van moestuinen. Ook raadt het RIVM af om in de sloten in de woonwijk rondom het bedrijventerrein te zwemmen of hier gevangen vis op te eten”, aldus het waterschap. De sloot op het industrieterrein Forepark blijft afgesloten en de informatieborden blijven daar staan.
Nieuw advies
Stijn van Boxmeer, hoogheemraad bij Delfland: “Wij snappen heel goed dat de omwonenden zich ongerust maken wanneer er hoge PFOS-concentraties worden aangetroffen in een sloot in de buurt. Natuurlijk willen ze dan weten wat er aan de hand is. En wat dit betekent voor de gezondheid van hunzelf en dat van hun huisdieren.” Daarom heeft Delfland het RIVM gevraagd te adviseren wat de nieuwe meetresultaten betekenen voor de volksgezondheid. Dit advies zal naar verwachting in de week van 14 augustus bekend zijn.
Onjuiste interpretatie
Naar de bron van de vervuiling werd eerder al een onderzoek ingesteld. Uit putten die regenwater van het bedrijfsterrein afvoeren zijn monsters genomen. Maar bij het verwerken van de meetresultaten is destijds een vergissing gemaakt, waardoor het waterschap de bron niet met zekerheid heeft kunnen vaststellen. Dit was te wijten aan een onjuiste interpretatie van een meting in een hemelwaterafvoer op de locatie. De meting van 2.200 nanogram per liter in het riool is genoteerd met een komma, waardoor deze lager leek dan in werkelijkheid het geval was. Hierdoor is er geen onderzoek gedaan naar de oorzaak van de vervuiling. Deze vergissing is pas aan het licht gekomen nadat het radioprogramma Pointer onlangs berichtte over de PFOS-waarden in de betreffende sloot.
Onderzoek hervat
Na de vragen van Pointer besloot Delfland het onderzoek te hervatten. Dat doet het waterschap samen met de Omgevingsdienst Haaglanden. De Omgevingsdienst heeft een overzicht van bedrijven gemaakt en met het waterschap gedeeld. Daarbij geeft de Omgevingsdienst aan dat niet alle bedrijven onder de Wet milieubeheer vallen; sommige vallen onder het Activiteitenbesluit milieubeheer. Deze bedrijven zijn meldingsplichting. Wat het volgens Delfland lastig maakt om een goed overzicht te houden, is het grote verloop op het bedrijventerrein. Er wordt momenteel een analyse van bedrijven gemaakt rondom het probleemgebied. Hierbij wordt gekeken naar zowel maatwerkvoorschriften voor het lozen als mogelijke lozingsvoorschriften van bedrijven die onder de Wet milieubeheer vallen.
‘Kan nog enige tijd duren’
“We willen dat onderzoek goed en zorgvuldig uitvoeren. Daardoor kan het nog enige tijd duren voordat hierover meer bekend is”, meldt het waterschap. Ook kunnen er volgens Delfland meerdere metingen nodig zijn. Ondertussen onderzoekt het waterschap samen met de gemeente Den Haag of er aanvullende maatregelen nodig zijn nadat de bron of bronnen van de verontreiniging is/zijn vastgesteld.
Bewonersavond
Begin september organiseren het waterschap en de gemeente Den Haag samen met de bewonersorganisatie een informatiebijeenkomst voor bewoners om uitleg te geven over de situatie. Wijkbewoners kunnen tijdens die bijeenkomst hun zorgen delen en vragen stellen. Ook de GGD Haaglanden zal aanwezig zijn om vragen van bewoners over gezondheidsaspecten te beantwoorden.
