Op 8 mei 2023 is het evaluatierapport van de Ketenaanpak Medicijnresten uit Water door minister Harbers aangeboden aan de Tweede Kamer. Harbers beschrijft in zijn Kamerbrief dat er door samenwerkingen een ‘stevig fundament’ is gelegd voor de ketenaanpak. Alle ketenpartners geven aan verder te willen met de ketenaanpak en komen eind 2023 met een uitvoeringsagenda voor een vervolg. Het uitvoeringsprogramma 2018-2022 van de ketenaanpak is grondig geëvalueerd door adviesbureaus.
Jaarlijks bereikt 190 ton medicijnresten het oppervlaktewater, die een risico vormen voor het watermilieu. Waterschappen en drinkwaterbedrijven hebben zich sinds 2018 verenigd in de Ketenaanpak Medicijnresten om de hoeveelheid medicijnresten in oppervlaktewater te verminderen. Met de ketenaanpak worden initiatieven opgezet om dit aan te pakken vanaf de bron tot aan de lozing. Dit jaar loopt het programma af. Daarom hebben adviesbureaus Berenschot en Arcadis, in opdracht van het ministerie van IenW, de ketenaanpak geëvalueerd. Minister Mark Harbers heeft het evaluatierapport op 8 mei aangeboden aan de Tweede Kamer en concludeert dat er een goede basis is gelegd voor een succesvolle ketenaanpak. De vijf aanbevelingen in het rapport duiden op het versterken en verbeteren van de ketenaanpak als vervolgstap.
Evaluatierapport
Minister Mark Harbers schrijft in zijn brief over de evaluatie Ketenaanpak Medicijnresten: “Het rapport ‘Evaluatie Ketenaanpak Medicijnresten uit Water’ beschrijft de goede samenwerking tussen ketenpartners. Door die samenwerking is er een stevig fundament gelegd voor de ketenaanpak. Daarbij geven alle ketenpartners aan, graag verder te willen met de ketenaanpak. De ketenaanpak is ook opgenomen in de Green Deal Duurzame Zorg 3.0, om bij te dragen aan het verminderen van de milieu-impact van medicijnresten.” De adviesbureaus geven in de evaluatie vijf aanbevelingen. Zo geven ze het advies de ketenaanpak door te zetten en te versterken. Ook is het aan te bevelen te zorgen voor duidelijke doelen en indicatoren, structurele en meerjarige bouwstenen op te zetten, een (inter) bestuurlijke borging, intensieve interactie te organiseren en successen te vieren.
Kritische noten
Enkele kritieke uitingen op de ketenaanpak zijn er ook. Zo zou de ketenaanpak onder druk staan door het wegvallen van de Versnellingstafel medicijnresten. De ketenaanpak was hierbij ondergebracht binnen de ‘versnellingstafel medicijnresten’, die tot in 2021 viermaal per jaar bijeenkwam. Aan de versnellingstafel zijn bestuurlijke afspraken gemaakt, waaraan ambassadeurs waren gekoppeld. Deze ambassadeurs hadden drie rollen: die van kwartiermaker of aanjager, verbinder en stimulator. Eind 2021 zijn de versnellingstafels, en daarmee ook deze rollen, in deze vorm beëindigd. Tenslotte noemt de evaluatie dat een aantal belangrijke partijen niet meedoet.
Rol waterschappen
De waterschappen hebben binnen het Uitvoeringsprogramma 2018-2022 de zogenoemde hotspots in kaart gebracht; de rwzi’s met de grootste impact op ontvangende en benedenstroomse wateren. Daarnaast zijn de verschillende zuiveringstechnieken voor vergaande verwijdering van medicijnresten en andere microverontreinigingen (inclusief kosten) op een rij gezet. In de Kamerbrief verwijst Harbers in dit kader naar de in maart geopende PACAS-installatie bij rwzi Oijen van Waterschap Aa en Maas. “Deze aanvullende zuivering gaat medicijnresten uit afvalwater verwijderen. Dit is de vierde zuivering die is voorzien van een aanvullende zuiveringstrap en er volgen de komende jaren nog veel meer”, aldus Harbers.
Vervolg ketenaanpak
De aanbevelingen uit de evaluatie duiden allemaal op het versterken en verbeteren van de ketenaanpak. “Deze neem ik serieus en met de ketenpartners gaat dan ook besproken worden hoe we hieraan gezamenlijk het beste invulling kunnen geven”, aldus Harbers in de Kamerbrief. Het ministerie van IenW gaat samen met de ketenpartners een nieuwe uitvoeringsagenda opstellen. Harbers zal de Tweede Kamer voor het Wetgevingsoverleg Water van eind 2023 informeren over de voortgang van de ketenaanpak.
