Waterschap Aa en Maas zet in Westerbeek een proef in met bioreactoren gevuld met houtsnippers om drainagewater te zuiveren van stikstof. Op deze manier zou het uitspoelende drainagewater minder stikstof bevatten en daarmee minder belastend zijn voor de kwaliteit van het water waarin het wordt geloosd.
In de landbouw blijven na de teelt van gewassen mineralen over in de grond, omdat planten niet alles opnemen. Deze mineralen spoelen met het grondwater naar de sloot, waaronder gebonden stikstof. En te veel stikstof zorgt voor blauwalg en de overmatige groei van planten en kroos. Waterschap Aa en Maas wil deze grote hoeveelheden stikstof verwijderen door houtsnippers te gebruiken in ondergrondse bioreactors.
Houtsnippers
In de proef loopt het grondwater eerst via een zogeheten bioreactor met houtsnippers. Bacteriën in de houtsnippers zetten de gebonden stikstof om in het onschadelijke stikstofgas (N2), ofwel denitrificatie. Dit is een natuurlijk proces dat normaal gesproken ook in de bodem plaatsvindt. Met sensoren wordt gemeten in hoeverre de concentratie stikstof afneemt tijdens dit zogeheten denitrificatieproces.
Buitenlandse ervaring
Uit een onderzoek van Aarhus University in Denemarken bleek dat met de inzet van acht bioreactoren tot 73% van de stikstof verwijderd kon worden met houtsnippers. Er was wel veel verschil tussen de bioreactoren in het verwijderen van stikstof. Dat zou komen door de verblijftijd van het water en de watertemperatuur. Wel komt er bij de omzetting ook lachgas vrij, een broeikasgas. De concentratie lachgas was hoger als de hydraulische verblijftijd minder dan 60 uur was, maar de gemiddelde uitstoot van de bioreactoren was slechts 0,6%. Dat is lager dan de emissiefactor die IPCC aanhoudt, aldus de onderzoekers. Het meest gunstig is het dus wel om een verblijftijd van het drainagewater van meer dan 60 uur aan te houden in de bioreactor.
Bodemverbeteraars
Houtsnippers zijn ook bekende bodemverbeteraars in de landbouw. Ingewerkt in de grond groeien hier met name schimmels op die stikstof opnemen en voor een lange tijd vasthouden. De opname van stikstof kan zo heel snel gaan, tot zo'n 20 kilo per 1.000 kilo (droog) houtmateriaal in twee tot vier weken. Dat is twee keer zoveel als voor stro en bovendien wordt het voor een langere periode vastgelegd.
Proef partners
In Westerbeek voert Aa en Maas de proef uit in samenwerking met waterschap Zuiderzeeland, en de onderzoeksinstituten Wageningen University & Research, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, KWR Watercycle Research Institute en Deltares. Ook zijn kenniscentrum STOWA, de ministeries van IenW en LNV, de provincies Noord-Brabant en Flevoland betrokken bij het project.
