Peijs overhandigde het eindrapport van de commissie gisteren aan minister Schultz van Infrastructuur en Milieu. De onafhankelijke Visitatiecommissie Waterketen heeft onderzoek gedaan naar de uitvoering van afspraken over regionale samenwerking in de (afval)waterketen, die zijn vastgelegd in het Bestuursakkoord Water 2011. Daarbij is de hoofdvraag of de afgesproken doelen voor kosten, kwetsbaarheid en kwaliteit vanaf 2020 leiden tot een structurele besparing van 450 miljoen euro per jaar.
Aanzienlijke verschillen
De ambities voor de kostenbesparing verschillen aanzienlijk, vooral tussen de regio’s. Er zijn regio’s die uitkomen boven de BAW-doelstelling en regio’s die het niet halen. De verklaringen hiervoor zijn verschillend. Zo is er soms al veel bespaard in de jaren vóór 2010 of gaan bestuurders bewust voor een lager (realistisch) ambitieniveau omdat ze zeker weten dat ze de ambitie kunnen halen. Daarnaast kan in enkele gevallen niet meer worden bespaard, omdat de kostenstijging al beperkt is. Dat komt volgens de commissie meestal omdat er tot 2020 geen grote investeringen worden voorzien. Een opvallende conclusie omdat gemeenten voor een enorme investeringsopgave staan voor de vervanging van de na-oorlogse rioleringen. Ook de aanpak van microverontreinigingen kan in de toekomst tot grote kosten leiden.
Autonome besparingen
De commissie stelt verder vast dat de inschatting van het totaalbeeld voor de regio’s uitkomt op 355 miljoen euro. Dit bedrag is 25 miljoen lager dan de BAW afspraak van 380 miljoen euro. Met de huidige besparingsambities halen de regio’s dit afgesproken bedrag niet. De regio’s zijn hier en daar al gestart met de realisatie van besparingen. Het gaat hier volgens de commissie vooral om autonome besparingen, die niet het directe gevolg waren van regionale samenwerking. Veel regio’s moeten nog een grote stap maken. Vooral op het gebied van samenwerken valt nog veel besparing te halen. Daarom is het volgens de commissie ook belangrijk om druk te houden op de invoering van maatregelen die voortkomen uit slimmer samenwerken.
Afvalwatersector
De commissie stelt verder vast dat de besparingsambitie van de afvalwatersector met 440 miljoen euro kostenbesparing per jaar onder de BAW-afspraak van 450 miljoen euro blijft. Het totaalbeeld voor de drinkwaterbedrijven komt uit op 85 miljoen euro kostenbesparing per jaar in 2020. Daarmee komen de drinkwaterbedrijven uit boven de BAW-doelmatigheidsdoelstelling van 70 miljoen euro.
Schultz tevreden
Bij de overhandiging van het eindrapport reageerde minister Schultz tevreden op de uitkomsten. De visitatiecommissie heeft aangetoond dat de regionale waterketenpartijen in staat zijn de lokale waterlasten tot het minimale te beperken. Hiermee lijkt een einde te komen aan de sterke druk vanuit Den Haag op de tarief vorming bij drinkwaterbedrijven, waterschappen en gemeenten. Ook de discussie over de oprichting van een specifieke waterrekenkamer en een opgelegde vorming van enkele grote regionale waterketenbedrijven, naar voorbeeld van het Amsterdamse Waternet, lijken hiermee van de baan.
