Watercoaches van Glastuinbouw Nederland gaan tuinders in het Westland vanaf februari 2024 adviseren hoe ze uitstoot van bestrijdingsmiddelen en nutriënten in 2027 tot nagenoeg nul terug kunnen brengen. Dat is nodig om de doelen van de Kaderrichtlijn Water te halen want de waterkwaliteit in het gebied is nog lang niet op orde. Hans Middendorp van AWP Delfland ziet meer heil in een intensivering van controle door de Omgevingsdienst en het waterschap.
Delfland stelt jaarlijks een waterkwaliteitsrapportage op om inzicht te krijgen in de vooruitgang van de chemische en ecologische toestand van het water. Uit de waterkwaliteitsrapportage over 2022 blijkt dat de waterkwaliteit, net als in 2021 en 2020 , niet vooruit is gegaan. Er is nog steeds sprake van veel te hoge gehaltes gewasbeschermingsmiddelen, stikstof en fosfaat en te weinig ondergedoken waterplanten.
Watercoaches
De watercoaches moeten de tuinders gaan helpen om de emissies in 2027 nagenoeg tot nul te brengen door ongewenste lekken te voorkomen. Vanaf vorige zomer zijn er diverse bedrijven door de watercoaches bezocht om een goede werkwijze te vinden, meldt Glastuinbouw Nederland. Daarbij zijn verschillende teelten en teeltsystemen meegenomen. Samen met de watercoaches en betrokken ondernemers is een werkwijze vastgesteld.
Werkwijze
De waterscan is het vertrekpunt van het bezoek van de watercoach. De waterscan is al ingevuld door het bedrijf, of wordt samen met de watercoach in gevuld. De waterscan geeft een goede indruk van de waterstromen op het bedrijf en geeft een eerste indruk van mogelijke aandachtspunten.
Checklist
Tijdens het bezoek lopen de coach en de tuinder ook de checklist door. Naar aanleiding van de checklist volgen eventueel meer aandachtspunten. De watercoach maakt een verslag van het bezoek met daarin de aandachtspunten, gevolgd door concrete afspraken over wanneer het een en ander is opgelost. Het bezoek van de watercoach is vrijwillig, maar niet vrijblijvend, stelt Glastuinbouw Nederland.
Onderzoeksresultaten
De watercoach neemt tijdens het bezoek ook relevante onderzoeksresultaten, recente monitoringsgegevens over de waterkwaliteit en andere, voor de teelt en bedrijf, relevante informatie mee. Zo verscheen eerder het onderzoeksrapport ‘Beperken en voorkomen (bodem)lekkages glastuinbouw’ met een lijst met meest voorkomende lekkages.
Hierbij gaat het bijvoorbeeld om loszittende aansluitingen tussen teeltgoot en hoofddrain, waardoor drainwater weglekt naar de kasbodem. Gescheurde steenwolmatten of loshangende druppelaars zorgen eveneens voor lekken.
Gratis
Het bezoek van de watercoach gratis is. Momenteel is er financiering vanuit de Emissieloze Kas voor 150-200 bedrijfsbezoeken in het Westland en Oostland. Er zijn ook gesprekken met partijen voor financiering van meer bezoeken in andere regio’s en voor 2025.
Hans Middendorp van AWP Delfland spreekt van een positief initiatief, gericht op de specifieke situatie van iedere tuinder. “Als we met extra advies kunnen voorkomen dat er bestrijdingsmiddelen in de sloot komen, dan moeten we dat zeker doen”.
Tegelijkertijd is Middendorp geen voorstander van gratis hulp en advies voor individuele tuinders. Als een tuinder gemotiveerd is voor advies voor zijn of haar specifieke situatie, dan ‘hoort’ de tuinder daar in zijn ogen ook voor betalen.
Vervuiler betaalt
Gratis advies heeft volgens hem psychologisch gezien weinig waarde. Daar komt bij dat in de glastuinbouw honderden miljoenen euro’s per jaar omgaan. Middendorp wijst op het uitgangspunt dat de vervuiler moet betalen. “Er gaat pas iets veranderen aan de bedrijfsvoering als de tuinders dat zelf willen, niet omdat Delfland langskomt met gratis advies.” Bovendien stopt het advies wanneer de subsidie eindigt waardoor de continuïteit niet is geborgd.
Meer controle
Middendorp stelt verder dat controle van de tuinders door de Omgevingsdienst en door Delfland veel te incidenteel is. Zo resulteerde een controle gedurende een half jaar van de 30 meest risicovolle bedrijven in het gebied in 15 proces-verbalen. Delfland heeft in totaal 1500 tuindersbedrijven.
“Wij hebben bij de verkiezingen gepleit voor minstens tien extra controleurs, en vinden dat de glastuinbouwsector moet bijdragen in de kosten. Nu is het zo dat door een maas in de wet de glastuinbouw geen watersysteemheffing betaalt over de kassencomplexen”.
Bij bedrijven wordt de watersysteemheffing geheven op basis van de WOZ-waarde van het bedrijfspand. Voor glazen kassen heeft de wetgever bepaald dat er geen WOZ-waarde is.
“Maar het was natuurlijk nooit de bedoeling om de glastuinbouw vrij te stellen van de watersysteemheffing. Overigens, tuinders betalen wel waterzuiveringsheffing, per hectare kas net zoveel als een gezin met kinderen: drie vervuilingseenheden.”
