‘Waterschadeschatter’ helpt waterschappen bij afweging extra maatregelen

De Waterschadeschatter voorziet duidelijk in een behoefte. Van de applicatie wordt inmiddels door menig waterschap gebruik gemaakt. “Wij hadden verwacht dat waterschappen de software vooral op specifieke locaties zouden inzetten, maar veel waterschappen willen hun hele gebied doorrekenen”, vertelt STOWA-medewerkster Michelle Talsma. “Dat vergt veel rekencapaciteit, dus er wordt nu gewerkt aan een verbeterde versie.” 

Bestuurlijke afweging
Talsma benadrukt dat de Waterschadeschatter niet is bedoeld voor juridisch gebruik. “Het is bedoeld om een bestuurlijke afweging te kunnen maken. Het is de vraag tegen welke kosten je schade moet zien te voorkomen en dus of je schade altijd kunt voorkomen. Misschien is het helemaal niet zo erg als een tunnel een paar uur onder water staat. We zijn nog niet zo gewend aan extreme weersomstandigheden, maar we zullen in het waterbeheer steeds meer rekening moeten houden met extremen.”
Kosten klimaatmaatregelen
Gert Lemmen van Grontmij leverde samen met Ronald Wentink van Tauw deze zomer een publicatie op waarin kostenindicaties van klimaatmaatregelen in de stad werden gepresenteerd. “Ik houd me vooral bezig met riolering en alleen bij extreem, intense buien krijg je in de stad problemen. Als er gelijkmatig verspreid 100 millimeter in een etmaal valt, is er in stedelijk gebied geen probleem, maar gaat het mis in de watergangen in het buitengebied.” 
Doelmatig
Lemmen: “Uit ons onderzoek blijkt dat de kosten van het voorkomen schade soms hoger zijn dan de schade zelf. Maar er speelt meer. Soms heeft schade ook maatschappelijke gevolgen. In een winkelstraat kan de waarde van het vastgoed afnemen als het gebied geregeld onder water staat. Een gemeente moet doelmatige maatregelen nemen en daar zijn geen wettelijke regels voor. De meeste rioolstelsels zijn ontworpen op het afvoeren van een theoretische bui uit de leidraad Riolering, die eens in de twee jaar voorkomt. Bijj heviger neerslag zal kortdurend water op straat optreden. In een beperkt aantal gevallen, bijvoorbeeld bij laag gelegen woningen, leidt dit tot waterschade. Het aanpassen van de inrichting van maaiveld is vaak een doelmatiger oplossing dan het vergroten van de riolering.”
Social media
Volgens de Grontmij-adviseur is er veel meer aandacht voor wateroverlast dan vroeger. Hij wijt dat niet alleen aan klimaatverandering, maar ook aan het gebruik van social media. “Zodra er ergens wateroverlast is, verschijnen er filmpjes en foto’s. Daardoor worden de knelpunten veel zichtbaarder. Vroeger ging een gemeenteambtenaar tijdens een plensbui echt niet op zijn fiets de stad in om te zien of er ergens problemen waren.” 
De relatie tussen kosten van extra maatregelen en waterschade zal in de toekomst steeds belangrijker worden. Het inschakelen van noodpompen en gemalen is kostbaar en het afvoeren van grote hoeveelheden water heeft een prijs. Toch heeft de extreem natte zomer vooralsnog bij veel waterschappen niet veel invloed op de totale jaarkosten. “We hebben het afgelopen jaar veel droge periodes gehad waarin het water zonder hulpmiddelen werd aangevoerd”, zegt Kim van Baal van Waterschap Rivierenland. “Na een flinke regenperiode of regenbui werken alle gemalen op volle toeren om het overtollige water af te voeren. Over het hele jaar gezien middelt zich dat doorgaans weer uit.”
Prijskaartje
Het is dus niet eenvoudig om een prijskaartje te hangen aan een extreem natte zomer en al helemaal niet om te bepalen wie er eigenlijk voor de kosten moet opdraaien. Bij waterschap Peel en Maasvallei dienden 24 landbouwers onlangs een schadeclaim in omdat zij vinden dat er niet voldoende maatregelen zijn genomen. Claudia Sikes van Peel en Maasvallei laat weten dat al die claims afzonderlijk moeten worden beoordeeld. “Er kunnen zoveel verschillende oorzaken zijn, dat vereist echt het nodige onderzoek.”
Rechtspraak
Ook verzekeraars volgen de maatregelen die waterschappen en gemeenten nemen met argusogen. Met enige regelmaat spannen zij rechtszaken aan als ze in hun ogen onterecht moeten opdraaien voor waterschade. Soms worden zij in het gelijk gesteld, andere keren moeten ze bakzeil halen. “Voor wateroverlast in woningen zijn geen normen”, zegt Gert Lemmen. Het is maar goed dat de Deltacommissie in het najaar komt met het advies ‘Hoe om te gaan met klimaatadaptatie’. 

Meer informatie:
www.waterschadeschatter.nl