Naast Custom Powders in Helmond, is ook Suez Afvalwaterverwerking in Son en Breugel door de waterschappen Aa en Maas en De Dommel geïdentificeerd als bron van de GenX-stoffen die in oktober werden aangetroffen in het effluent van de rwzi’s Aarle-Rixtel en Eindhoven. Dat maakte de provincie Noord-Brabant op 16 januari bekend.
Eerder die dag schreef minister Cora van Nieuwenhuizen in een brief aan de Tweede Kamer al dat “een concentratie van 7900 nanogram per liter (= 0,0079 milligram/l) was aangetroffen in het effluent van een afvalwaterverwerker op een bedrijventerrein in Son en Breugel”. Het blijkt te gaan om Suez Afvalwaterverwerking, dat in zijn biologische Ecoflow-installatie het afvalwater van meerdere bedrijven verwerkt. Het is nog niet duidelijk welke ontdoener afvalwater met GenX-stoffen aanlevert bij Suez in Son – daarnaar loopt nog een onderzoek. Met Suez Afvalwaterverwerking zijn inmiddels afspraken gemaakt om alle lozingen van mogelijk verdacht afvalwater per direct te beëindigen.
Rwzi Aarle-Rixtel: bron is Custom Powders in Helmond
Ofschoon het brononderzoek nog doorloopt, lijkt hiermee ook de bron van de FRD903-verontreiniging bij rwzi Eindhoven (Waterschap De Dommel) definitief vastgesteld. In oktober werd daar per liter 130 nanogram van die GenX-stof in het effluent aangetroffen en de bron van die verontreiniging was niet snel vast te stellen. Dit in tegenstelling tot de FRD903-bron die zorgde voor de verontreiniging bij rwzi Aarle-Rixtel (Waterschap Aa en Maas; 22 nanogram per liter). Daar is door Waterschap Aa en Maas onderzoek uitgevoerd naar de herkomst van GenX-stoffen, maar nog voordat de laatste meetgegevens binnen waren, meldde Custom Powders zichzelf bij de Omgevingsdienst. Aan de hand van nadere analyse en bedrijfsbezoeken kon dit bedrijf volgens de minister worden geïdentificeerd als bron voor de geconstateerde FRD903-concentraties in rwzi Aarle-Rixtel. Custom Powders droogt GenX-stoffen in opdracht van Chemours Dordrecht en stuurt deze in droge vorm ter verdere verwerking terug naar Chemours.
Nog onduidelijk hoe stoffen in het water zijn terechtgekomen
Bij metingen werden concentraties FRD903 in afvalwater van Custom Powders aangetroffen, en in het (afgesloten) vijverwater op het terrein. Deze concentraties bedragen tussen de 16.700 en 6,7 miljoen nanogram per liter. In de nabije omgeving van het bedrijf zijn ook concentraties aangetroffen, evenals in water op vijf kilometer afstand. Deze – lagere – concentraties zitten niet in water dat in verbinding staat met oppervlaktewater of met het riool waarop het bedrijf afwatert. Onderzocht wordt nog hoe deze concentraties GenX-stoffen in het water terecht kunnen zijn gekomen. Wel staat vast dat er vorig jaar bij een grote schoonmaak FRD903-houdend water in de kolken op het terrein terecht is gekomen.
Voorlopig verbod op verwerken GenX-stoffen
Volgens de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) is de gemeente Helmond het bevoegd gezag in deze zaak. Die heeft aangegeven dat Custom Powders onmiddellijk moet stoppen met het verwerken van de GenX-stoffen. De verwerking van FRD903 mag weer worden hervat als er nieuwe technische voorschriften van kracht zijn en er voldoende aanvullende maatregelen zijn genomen om de emissies van GenX-stoffen terug te dringen.
Rwzi Eindhoven: Suez Afvalwaterverwerking geïdentificeerd als bron
Volgens dezelfde Wabo valt Suez Afvalwaterverwerking in Son onder het bevoegd gezag van de provincie Noord-Brabant. De Brabantse milieugedeputeerde Johan van den Hout laat daarom weten dat momenteel wordt bezien hoe de vergunningvoorschriften ambtshalve kunnen worden gewijzigd om eisen te stellen aan de emissies van GenX-stoffen in afvalwater dat op het riool wordt geloosd. “Complicerende factor is dat voor GenX-stoffen in oppervlaktewater geen kwaliteitsnorm is vastgesteld en ook nog niet kan worden afgeleid. Hiervoor ontbreken nog de nodige wetenschappelijke gegevens”, stelt Van den Hout in een memo aan Provinciale Staten. “Zolang er geen norm is, zal voor het bedrijf in kwestie uitgegaan worden van het beschikken over de Best Beschikbare Technieken (BBT) om de emissie te beperken. Aanvullend op de BBT kunnen met voorschriften in de vergunning maatregelen worden geëist indien de restemissie alsnog negatieve effecten in de omgeving kan veroorzaken.” De gedeputeerde zegt erbij dat de contacten tussen de Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant (namens GS) en het bedrijf constructief zijn.
Nog onduidelijkheid over bronnen
Suez Afvalwaterverwerking verwerkte ook de afvalwaterstromen van Custom Powders, maar opvallend genoeg niet de laatste batch. Deze werd naar een Belgisch verwerkingsbedrijf gestuurd. Er is dus nog onduidelijkheid over de vraag of de GenX-stoffen die bij Suez zijn aangetroffen, allemaal zijn terug te voeren naar Custom Powders. Mogelijk is er nóg een bron en dat wordt nu onderzocht. Wel is samen met de bevoegde gezagen in Zuid-Holland onderzocht wat de relatie is tussen de concentraties van GenX-stoffen in Noord-Brabant en het chemiebedrijf Chemours in Dordrecht, dat de enige Europese registrant van GenX is. Volgens minister Van Nieuwenhuizen wordt nog bekeken of via Chemours verdere informatie verkregen kan worden over bedrijven die met GenX werken.
Biologische afvalwaterzuivering in Ecoflow-installatie
In zijn biologische waterzuivering in Son en Breugel verwerkt Suez Afvalwaterverwerking het afvalwater van verschillende bedrijven. Het gaat daarbij om afvalwater afkomstig uit industriële processen dat vanwege de samenstelling (organisch en zwevende stoffen) niet direct mag worden geloosd naar oppervlaktewater. De gepatenteerde Ecoflow-installatie voor afvalwaterverwerking bestaat uit een losplaats, een bufferopslag (750 m3), een fysisch-chemische voorbehandeling en een aëroob biologisch proces met lozing van het afvalwater op het gemeenteriool.
Eveneens brononderzoek rwzi Rilland-Bath
De minister meldt nog dat naar aanleiding van de aangetroffen concentraties GenX-stoffen in de rwzi’s Eindhoven en Aarle-Rixtel, het waterschap Brabantse Delta metingen heeft verricht bij de rwzi Rilland-Bath. Ook in deze waterzuivering werden GenX-stoffen aangetroffen in het effluent, in lage concentraties (95-110 nanogram/liter). Net als bij de twee Brabantse rwzi’s is ook in het Zeeuwse Rilland-Bath direct een brononderzoek gestart. Maar daarvan is nog geen uitkomst bekend.
Dit artikel is geactualiseerd op 17 januari om 11.00 uur.
