Tot en met januari 2021 onderzoekt Rijkswaterstaat een nieuwe manier van monitoring in de vispassage bij Lith. Uit deze pilot moet blijken of het inzetten van automatische beeldherkenning bij het monitoren van (trek)vissen voldoende potentie bezit voor de landelijke vismonitoring. De eerste beelden van trekvissen op camera zijn inmiddels beschikbaar.
Net als andere Europese waterbeheerders moet Rijkswaterstaat jaarlijks rapporteren in hoeverre de ecologische toestand van het water voldoet aan de doelen van de Europese Kaderrichtlijn Water. De visstand speelt daarin een belangrijke rol. Samen met het ministerie van LNV is Rijkswaterstaat verantwoordelijk voor het monitoren van de visstand in de rijkswateren, met name de grote rivieren, meren en kanalen. Daar kijken de onderzoekers naar soortsamenstelling en aantallen van soorten.
Rol beroepsvisserij afgebouwd
Voor de monitoring van de visstand maken Rijkswaterstaat en LNV al jaren gebruik van de beroepsvisserij. Die monitoring levert waardevolle informatie op over de visstand, met name over zeldzame soorten als de zalm. Door nieuwe regelgeving vielen echter vanaf 2011 vislocaties weg en moest de inzet van de beroepsvisserij stoppen. Hierdoor is de informatie die deze vorm van monitoring opleverde niet meer gewaarborgd voor de toekomst. Daarom is Rijkswaterstaat genoodzaakt naar nieuwe oplossingen te zoeken.
Innovatieve technieken
De dienst wil graag duurzame en visvriendelijkere manieren vinden om de visstand in de rijkswateren te monitoren, met toepassing van verschillende technologische innovaties. “Wij zien het liefst dat het tellen gebeurt zonder dat de vissen in een fuik belanden”, zegt Eddy Lammens, bioloog bij Rijkswaterstaat en projectleider van de pilot bij Lith. “De vissen moeten ongeschonden hun paaigronden kunnen bereiken. Wij zoeken daarom al geruime tijd naar kansrijke nieuwe, kostenefficiënte technieken voor de vismonitoring in onze rijkswateren. Daarom hebben wij Wageningen Marine Research (WMR) gevraagd om automatische beeldherkenning bij vismonitoring te onderzoeken.”
Grote hoeveelheden data
De techniek om vissen te identificeren via camera’s en bijbehorende software is de laatste jaren sterk verbeterd. Dat biedt op termijn misschien de mogelijkheid om de huidige metingen met netten aan te vullen of te vervangen door camerasystemen. WMR heeft Kroes Brugman Technical Solutions (KBTS) opdracht gegeven het cameraonderzoek uit te voeren. Hun in eigen huis ontwikkelde Migrator beeldanalysesysteem kan vissen geautomatiseerd herkennen. Ook kan het systeem grote hoeveelheden data verwerken en analyseren.
Vispassage Lith
Als pilot voor de potentie van automatische beeldherkenning is de vispassage bij Lith in de Maas gekozen. Op deze locatie kan KBTS/WMR de camera zo plaatsen dat ze zowel heen- als teruggaande vissen kunnen registreren. Gedurende drie maanden filmt een onderwatercamera de passerende vissen. Inmiddels zijn de eerste vissen, waaronder een zalm, de camera gepasseerd.
De effectiviteit van het systeem
De vastgelegde camerabeelden moeten Rijkswaterstaat inzicht bieden in de geautomatiseerde herkenning van onder andere vissoorten, zwemrichting, aantallen en lengte van de vissen. De gegevens worden verwerkt in een rapport. Volgens WMR zullen de gegevens die ze verzamelen een goed beeld geven van de effectiviteit van het systeem. Zo wordt bekeken of de software het oog van een ervaren beroepsvisser zomaar kan vervangen. Bijvoorbeeld als het gaat om subtiele verschillen tussen vissoorten, of om stadia van volwassenheid bij specifieke soorten. De resultaten uit deze pilot zullen doorslaggevend zijn voor mogelijk verder onderzoek.
