Het actiecomité Zoet Krammer-Volkerak-Zoommeer vindt het ronduit onbeschoft dat Rik Grashoff de voorzitter van het Gebiedsoverleg Zuid-Westelijke Delta (een samenwerkingsverband van provincies, waterschappen en het rijk) op 10 oktober in een brief aan de ministers Schouten en Van Nieuwenhuizen schrijft dat zij samen met de regio werken aan de droom om het Volkerak-Zoommeer te verzilten. Het actiecomité stelt dat dit beeld totaal niet klopt en dat zij het meer juist zoet willen houden vanwege de hoge natuurwaarden, de noodzaak voor de landbouw én de grote onzekerheden en onjuistheden in de planstudie.
Een reactie op de brief en foto’s van de brief van Zuid-Westelijke Delta zijn gepubliceerd op de website i-Go. Ruim 120 organisaties en bedrijven, waaronder tientallen akkerbouwers, uit het zuidwesten van Nederland hebben zich georganiseerd in het Actiecomité zoet Krammer-Volkerak-Zoommeer. Zij schreven ook een brief aan de ministers Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) waarin zij de bewindslieden dringend oproepen om de wateren op de grens van Zeeland, Zuid-Holland en West-Brabant zoet te houden. De brandbrief is niet alleen ondertekend door tientallen boeren, maar ook door recreatiebedrijven, exploitanten van jachthavens, natuurorganisaties, ecologen, sportvissers en belangenorganisaties.
Verzilting krijgt prioriteit
In juli van dit jaar publiceerde minister Van Nieuwenhuizen een lijst van veertien grote waterprojecten die zij vóór 2032 wil uitvoeren. Verzilting van het zoete Volkerak-Zoommeer op de grens van Zeeland en Brabant staat ook op die lijst. “Om het estuarien karakter van het Volkerak-Zoommeer te kunnen versterken worden wel eerst, via het Deltaprogramma Zoetwater, alternatieve zoetwatervoorzieningen gerealiseerd”, schrijft Van Nieuwenhuizen op 8 juli 2019 aan de Tweede Kamer.
Kamervragen
Kamerlid Rutger Schonis (D66) stelde aan de hand van deze brief vragen aan de minister. Hij wilde weten of zij bekend is met de ecologische status van het gebied en of zij overleg heeft gevoerd met de landbouw en natuurorganisaties over het versneld verzilten van het Volkerak-Zoommeer. Ook stelde hij vragen over de stappen de minister onderneemt om te waarborgen dat er bij verzilting van het meer onder de streep meer waarde ontstaat dan in de huidige zoete situatie.
Kostenplaatje
Uit de antwoordbrief van 9 september op de vragen van Schonis blijkt dat de minister in de veronderstelling is dat er overleg tussen alle stakeholders plaatsvindt onder de vlag van de Zuidwestelijke Delta. De minister zei in de brief ook toe dat zij het besluit over het eventueel weer zout maken van het Volkerak-Zoommeer niet zal nemen voordat in een milieueffectrapportage en een (maatschappelijke) kostenbatenanalyse de kosten en effecten van de verzilting zijn bepaald. ‘Dit geldt voor zowel het Volkerak-Zoommeer zelf als voor een stabiel en samenhangend ecologisch netwerk van grote wateren. De effecten van het weer zout maken zullen worden afgezet tegen de aanwezige ecologische en economische toestand en de mate waarop deze onder invloed van autonome ontwikkelingen (zoals klimaatverandering en economische ontwikkeling) gaan wijzigen.’
Droogte
Het is opvallend dat de minister op dit moment prioriteit geeft aan het verzilten van het Volkerak-Zoommeer. In de extreem droge zomer van 2018 bleek het zoete water uit het meer van groot belang voor boeren. ZLTO pleitte daarom voor het opnieuw bekijken van de noodzaak tot verzilting van het Volkerak-Zoommeer. Tijdens de droogte van 2018 bleek ook dat de geplande, alternatieve zoetwatervoorziening vanuit de Brabantse Wal voor Zeeland niet werkt, omdat de Brabantse wal zelf ook grotendeels is opgedroogd.
Blauwalg verdwenen
Volgens natuurorganisaties is de reden om het meer te verzilten ook achterhaald. Door verzilting zou blauwalg uit het meer verdwijnen, maar de natuurorganisaties stellen dat blauwalg dankzij de quagga-mossel nauwelijks nog voorkomt in het Volkerak-Zoommeer. Natuur- en milieuorganisaties, verenigd in Coalitie Delta Natuurlijk, hebben dan ook hun twijfels over het nut van verzilten. ‘Maak het niet zomaar zout, waarschuwen ecologen en natuurbeschermers.’ Vorige week nog noemden ecologen in de Provinciale Zeeuwse Courant het Volkerak-Zoommeer een van de rijkste zoetwatergebieden van Nederland. Volgens hen zouden broedvogels de dupe zijn van een zout meer.
