Nederland kampt met een gigantisch tekort aan woningen. In tien jaar tijd moeten er een miljoen woningen bijkomen. Bouwen, bouwen, bouwen dus. Ondanks de oproep van Deltacommissaris Peter Glas om water leidend te laten zijn voor alle beleid, worden er nog steeds plannen gemaakt om te gaan bouwen in gebieden met een overstromingsrisico. Bijvoorbeeld in de uiterwaarden van de Nederrijn in Arnhem en in de diepste polder van Nederland in de gemeente Zuidplas.
Dinsdagavond 18 mei beslist de gemeenteraad van de gemeente Zuidplas over het masterplan Middengebied Zuidplaspolder. Dat masterplan bestaat onder meer uit het vernatten van het gebied om bodemdaling tegen te gaan. Maar in de diepste polder van Nederland moeten op een kreekrug ook 8.000 woningen en nieuwe bedrijventerreinen worden gebouwd. In de projectfolder wordt gesproken over ‘Ontspannen wonen, werken en recreëren in de watertuin van de zuidelijke Randstad’. Als de raad dinsdagavond akkoord gaat, kan de inspraakprocedure van start. De eerste paal zou in 2024 de grond in moeten.
Onzalig plan
Hoogleraar transitiekunde en duurzaamheid Jan Rotmans kan er met zijn hoofd niet bij. In het AD noemt hij de bouw van een heel nieuw dorp in de gemeente Zuidplas, ruim zes meter onder de zeespiegel, een onzalig plan. ‘De grond in dat gebied zakt een centimeter per jaar, terwijl de zeespiegel de komende honderd jaar met ongeveer een meter stijgt. Dan ga je met dat dorp in Zuidplas al snel richting de 9 meter onder NAP. Een bestuurder die hier voor kiest, heeft geen langetermijnvisie. Vanuit het oogpunt van klimaatverandering is dit onverantwoord, Dit houden we niet meer droog.’
Verzet in Arnhem
De bouw van 430 woningen in Stadsblokken-Meinerswijk, een uiterwaardengebied langs de Nederrijn in Arnhem, is in december 2020 al door de gemeenteraad van Arnhem goedgekeurd. Maar het verzet tegen de plannen is groot. Milieudefensie, bewoners en de Stichting Kloppend Stadshart hebben een rechtszaak aangespannen tegen de gemeente Arnhem. Zij pleiten voor een bestemmingsplan uit 2012 waarin geen sprake was van woningbouw. De zaak ligt nu voor bij de afdeling bestuursrecht van de Raad van State.
Piekafvoeren
In een uitgebreid artikel van Follow The Money (FTM) stelt Rijkswaterstaat dat de kans op een overstroming van de hoger gelegen delen van Stadsblokken-Meinerswijk eigenlijk niet bestaat. Er wordt voor 2050 gerekend op een maximale afvoer van 18.000 kubieke meter per seconde. Rijkswaterstaat denkt deze afvoeren ook goed te kunnen beheersen. Het water kan naar de IJssel en de Waal worden omgeleid. En met een extra nevengeul in de Arnhemse uiterwaard zou het waterpeil bij hoogwaterstanden zo’n 10 centimeter kunnen verlagen.
Onzekere factoren
Hoogleraar Klimaatwetenschap Pier Vellinga stelt echter dat de maximale afvoer in Nederland vooral afhankelijk is van maatregelen in Duitsland. Hij constateert dat de afvoer van de Rijn, die onder invloed van klimaatverandering steeds meer een regenrivier wordt, kan oplopen tot 22.000 kubieke meter per seconde. ‘De daadwerkelijke afvoer bij Lobith zal alleen kunnen worden beperkt door maatregelen in Duitsland maatregelen en als klimaatverandering niet sneller gaat dan nu wordt aangenomen’, schrijft FTM.
Buitendijks wonen
Volgens de tegenstanders is de onzekerheid over wat de Duitsers precies gaan doen op het traject tussen Wesel en Lobith en de snelheid van de opwarming van het klimaat groot. Te groot om nu te besluiten om in de Arnhemse uiterwaarden 430 woningen te bouwen. Verzekeraars zijn zich overigens al jaren bewust van de risico’s van het wonen in de uiterwaarden. Waterschade is niet te verzekeren voor mensen die besluiten buitendijks te gaan wonen.
Waterbeleid
In het Deltaprogramma 2021 staat dat water de randvoorwaarde moet worden voor al het beleid. Maar het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie laat belangrijke beslissingen over aan de gemeenten zelf. Onder druk van het grote tekort aan woningen en de woningbouw leidt dat op sommige locaties tot omstreden projecten.
