Tjeerd Veenhoven wil met een keramisch gevelpaneel overtollig regenwater opvangen in de spouw van gebouwen. Dat moet ook voor verkoeling zorgen van de directe omgeving en hittestress tegengaan in de zomer. Tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven liet de Groninger zijn ontwerp zien, ontwikkeld naar aanleiding van de ontwerpwedstrijd van Sweco. Het prototype is 43 bij 33 cm groot, bestaande uit zes waterbergingskamers.
Om bij piekbuien het hemelwater in de spouwmuur van gebouwen op te vangen, ontwikkelde Veenhoven een verticaal hol gevelpaneel. Vooral bij grote wateroverlast in de zomer moet dit uitkomst bieden. Het rioolstelsel wordt ontlast en het zou ook voor verkoeling in het gebouw moeten zorgen. Het water kan via de buitenkant van het paneel gemakkelijk verdampen als de zon erop schijnt. Dat komt door het keramische materiaal dat Veenhoven gebruikte, waardoor de wand goed doorlaatbaar is voor water aan de buitenzijde van de muur.
Opvang hemelwater
Als tijdens een wolkbreuk ineens veel water op het dak van een gebouw valt, gaat het water niet via de reguliere hemelwaterafvoer naar het riool, maar belandt het in de bovenste kamer van het holle gevelpaneel. Vervolgens stroomt het water verder via een overloop naar de kamer eronder, tot maximaal zes kamers naar beneden. “Het volume hemelwater dat het systeem kan opslaan hangt af van de dikte van het façade paneel. Een paneel met een dikte van 7 cm slaat ongeveer 20 liter per m² op, voor een paneel van 14 cm is dat 45 liter per m²”, legt Veenhoven uit. “Een gevel van, bijvoorbeeld, een drielaagse residentie ofwel portaalflat is bij benadering 80 m². Dit zou betekenen dat het systeem 1.600 liter of 3.200 liter kan opslaan.”
Streven naar 60% opslag
Uiteindelijk gaat het water, dat nog niet verdampt is tijdens warme zomerdagen, alsnog naar het riool. Maar de waterzuivering zal het nooit bereiken. Zo zorgt het verticale hemelwateropvangsysteem voor minder overbelasting van het riool tijdens piekbuien. “Het zou mooi zijn als we tot 60% van het water tijdens een piekbui op deze manier een tijdelijke opslag kunnen geven”, licht Veenhoven toe.
Verdamping via voorwand
Het ontwerp bestaat uit keramische elementen die met een rubber expansieprofiel aan elkaar verbonden zijn, ter bescherming tegen vorst. Het achterpaneel is langer dan de voorwand, zodat het water alleen via de voorkant door verdamping de panelen verlaat. Zo zorgt het voor verkoeling van de omgeving en gaat het hittestress tegen. Tegelijkertijd is het achterliggende gebouw beschermt door de verhoogde achterwand.
In het najaar moet wel een klep worden omgezet zodat het hemelwater vanaf dat moment wel rechtstreeks naar het riool gaat en het buitenblad langzaam op kan drogen. De gevel vormt dan een extra luchtspouw, die volgens de Groningse ontwerper voor extra isolatie kan zorgen.
Doorontwikkeling
Veenhoven ontwikkelde het gevelpaneel naar aanleiding van de What if Lab challenge van de Dutch Design Foundation en Sweco, waarmee ontwerpers werden uitgedaagd een toepassing te bedenken voor de zelfvoorzienende stad voor over 5 jaar. De toepassing moest een waardevolle bijdrage leveren op het gebied van energie, voedsel en/of water waarmee gezondheid, biodiversiteit en sociale binding voor inwoners optimaal is. Veenhoven werd, samen met nog 2 andere ontwerpers, geselecteerd om zijn idee verder uit te werken.
Voor de doorontwikkeling wil Veenhoven binnenkort een consortium optuigen en verschillende samenwerkingspartners bij elkaar brengen. “Het is mijn bedoeling om het systeem verder te ontwikkelen in samenwerking met huidige producenten van (keramische) gevelpanelen. In veel nieuwbouwprojecten worden gevelpanelen in plaats van bakstenen toegepast, dus het zou mooi zijn als mijn keramische gevelsteen op hetzelfde montagesysteem kan worden geplaatst van bestaande gevelsystemen. Ook kan het systeem tijdens het extra isoleren van bestaande gebouwen op de zonnecel worden toegepast.”
Video
Bekijk hieronder een video van het ontwerp. In 2021 stond het product van Veenhoven ook in de KvK Innovatie top 100.
