Brussel is niet van plan de deadline voor het behalen van de KRW-doelen uit te stellen. “De Kaderrichtlijn Water voldoet aan de doelstellingen en er zijn geen wetswijzigingen gepland om de bestaande termijnen te verlengen”, zegt een officiële woordvoerder van de Europese Commissie desgevraagd. De kans is klein dat Nederland de doelen op tijd haalt.
In december 2021 publiceerde de Europese Commissie een verslag over de uitvoering van de stroomgebiedbeheerplannen en de monitoring van prioritaire stoffen. Uit dat rapport bleek dat de Nederlandse maatregelen effectief zijn. “Er wordt vooruitgang geboekt. Maar het tempo van die vooruitgang is zodanig dat er nog veel moet worden bereikt in de cyclus 2021-2027. Met name de vervuiling uit diffuse bronnen en hydromorfologische belastingen in het Rijn- en Maasbekken zijn hardnekkig. De verwachting is ook dat de druk van wateronttrekking in het Maas- en Rijnbekken de komende jaren zal toenemen”, stelt de woordvoerder.
Dit artikel is alleen zichtbaar voor PREMIUM abonnees
Voorbeeldfunctie
Toch is Brussel ook positief over ons land en zouden we, volgens de woordvoerder, ook een voorbeeldfunctie voor andere landen kunnen vervullen. “Nederland hanteert ambitieuze doelen om de chemische verontreiniging in water tegen te gaan en is streng bij de beoordeling van de chemische toestand. Tijdens de tweede beheercyclus heeft Nederland, samen met enkele andere lidstaten, de strengere Richtlijn Milieukwaliteitsnormen voor prioritaire stoffen toegepast. Daarnaast heeft de Nederlandse aanpak van overstromingsrisicobeheer haar doeltreffendheid bewezen tijdens de overstromingen van juli 2021 die België en Duitsland troffen. Verder is Nederland een pioniersland op het gebied van innovatie en onderzoek. Dat blijkt onder meer uit de ‘slimme’ watertechnologie.”
‘Stevige uitdaging’
Eerder deze maand gaf minister Harbers van IenW in een brief aan de Tweede Kamer nogmaals toe dat in 2027 niet overal de doelen van de Kaderrichtlijn Water worden gehaald. Harbers noemt het een ‘stevige uitdaging’ om alle maatregelen tijdig uit te voeren. “Wanneer dat lukt zal geen sprake zijn van een schending van de KRW”, schrijft de minister in zijn antwoord op de Kamervragen van VVD’ers Fahid Minhas en Thom van Campen. “Hoewel naar verwachting de doelen in 2027 niet voor iedere parameter zullen zijn behaald, biedt de KRW daarop een uitzonderingsmogelijkheid. De maatregelen hebben tijd nodig om hun effect te bereiken. In verband met deze zogenoemde naijl-effecten mogen de doelen later worden behaald, mits de daarvoor benodigde maatregelen tijdig genomen zijn. Denk bijvoorbeeld aan het effect van maatregelen voor stoffen die pas na de lange tijd in het diepere grondwater zichtbaar zullen zijn.”
Mogelijk ingebrekestelling
Harbers sluit daarmee aan bij zijn voorgangers Cora van Nieuwenhuijzen en Barbara Visser. Laatstgenoemde gaf in november 2021 al aan te verwachten dat de Europese Commissie streng zal toezien op het halen van de deadline van 2027 en dat termijnverlenging kan leiden tot een ingebrekestelling. Juristen van het Utrecht Centre for Water, Oceans and Sustainability Law hebben onderzocht wat de waarschijnlijkheid is dat Nederland in gebreke wordt gesteld als in 2027 niet wordt voldaan aan de eisen van de KRW. Wanneer dit het geval is, zal Nederland zich moeten beroepen op de uitzonderingsgronden om een ingebrekestelling door de Europese Commissie te voorkomen. Over die uitzonderingsmogelijkheden heeft minister Harbers het in zijn brief, maar hij tekent erbij aan dat deze sterk beperkt zijn.
Duitsland en Vlaanderen
Duitsland heeft in de ontwerpplannen voor 2022–2027 aangegeven langer de tijd te zullen nemen voor doelrealisatie. Aangegeven wordt dat de uitvoering van maatregelen door zal lopen tot 2033 of later. Ook Vlaanderen geeft aan in de periode na 2027 nog maatregelen te zullen nemen om te komen tot doelbereik. Dat heeft directe consequenties voor ons land, want ons rivierwater komt immers uit Duitsland en België. De invloed van deze buitenlandse bronnen heeft ook na 2027 invloed op het doelbereik aan Nederlandse zijde.
