“We konden ons technisch veel permitteren bij investeringsbeslissingen en het democratisch toedelen van functies aan landgebruik. Het water is volgend en het waterschap zorgt ervoor dat het water wordt gefikst. Die tijd hebben we wat mij betreft achter ons gelaten”, zei deltacommissaris Peter Glas tijdens een toelichting op zijn Deltaprogramma 2021 in de Tweede Kamer op 9 november. Wat hem betreft wordt water sturend en dat betekent, waar nodig, andere functietoedelingen en andere locatiekeuzes.
Deltacommissaris Glas ging in zijn toelichting nader in op de drie pijlers van het Deltaprogramma: de waterveiligheid, de zoetwatervoorziening en de ruimtelijke adaptatie aan de klimaatverandering. Wat betreft de waterveiligheid ligt het programma tot 2050 goed op koers. Het vooruitzicht is dat er van de 3500 km primaire dijken, zo’n 1300 tot 1500 km ‘aandacht zullen vragen’.
“Gelukkig is voor de waterveiligheid in het Deltafonds tot 2034 al 16,8 miljard euro structureel voor gereserveerd”, verklaarde hij. Toch waarschuwde Glas voor bezuinigingen en legde daarbij de verbinding met de klimaatadaptatie. “Nederland zit in zwaar weer. De gevolgen van Covid-19 manifesteren zich op de Rijksbegroting. Daarom doe ik een oproep om juist nu te investeren in de existentiële veiligheid, leefbaarheid en het klimaat adaptief inrichten van ons land. Een klimaatbestendig delta is misschien wel de eerste basisvoorwaarde voor een duurzaam economisch herstel na de Coronacrises”, liet Glas de Kamerleden weten.
Doorwerking in omgevingsvisies
“Water moet integraal onderdeel uitmaken van alle ruimtelijke afwegingen en plan uitwerkingen”, riep Glas op. Bouw klimaatbestendig en water robuust, was zijn boodschap. De vraag is wat hem betreft niet of we bouwen, maar hoe we bouwen.
“Bij alle fysieke ingrepen in ons land moet rekening worden gehouden met waterveiligheid, zoetwatervoorziening en ruimtelijke adaptatie. Dit moet doorwerken in de omgevingsvisies van rijk provincies en gemeentes. De wateropgaven moeten meer sturend worden en randvoorwaarden aangeven voor de keuzes bij de ruimtelijke inrichting van Nederland.”
De bouwopgave noemde Glas als voorbeeld. “Hou bij locatiekeuze en gebiedsinrichting van nieuwe woonwijken rekening met klimaatverandering, zowel op de korte als de lange termijn. Dat geldt ook voor investering voor beheer en onderhoud van infrastructuur, natuur, landbouw en energie”, aldus Glas.
Taaie bestuurlijke processen
Kamerlid Laura Bromet (Groen Links) maakte zich zorgen over de taaie, en tijdrovende processen van de ruimtelijke ordening. In haar beleving schetst de Deltacommissaris een alarmerende situatie en roept hij op tot versnelling van de uitvoering. “Hoe verhoudt zich die versnelling tot de taaie inspraakprocessen over de vraag hoe een dijk moet worden versterkt?” Verder vroeg Bromet zich af of de Deltacommissaris al een moment in de toekomst ziet dat bepaalde gebieden moeten worden opgegeven.
Deltacommissaris Glas was in zijn reactie heel diplomatiek omdat hij de Kamer niet te woord staat als politicus. Maar het opgeven van gebieden is wat hem betreft nog niet aan de orde. “Klimaatverandering is een langzaam proces maar nu niets doen leidt tot grote schade later als we de opwarming van de aarde niet in de hand kunnen houden”, luidde zijn reactie. “We zullen de klimaatrobuustheid bij iedere gelegenheid op tafel moeten leggen. Als je het niet op tafel legt, wordt het niet afgewogen. Vanuit de Omgevingswet komt daar de Watertoets als waarborg bij. Maar waterbeheerders realiseren zich dat je de wateropgave niet kunt uitvoeren zonder de andere belanghebbenden.”
En dat kost tijd aldus de deltacommissaris. “We zitten nu nog veilig achter onze keringen. Terugtrekken is nog niet aan de orde maar we moeten ons wel heel erg bewust zijn van de toekomstige wateropgaven.”
Het overleg met de deltacommissaris liep vooruit op de behandeling van de waterdossiers uit de begroting 2021 van het ministerie van Infrastructuur en waterstaat. Die behandeling vindt plaats op woensdag 11 november en is van 11.00 tot 17.30 online te volgen via de website van de Tweede Kamer (Tweede Kamer Live debatten). Op donderdag 12 november zal deltacommissaris Glas ook te horen zijn op het jaarlijkse Deltacongres dat dit jaar online te volgen zal zijn.
