Er viel in de zomer van 2023 bijna de dubbele hoeveelheid regen als gebruikelijk. Dankzij al die regen staat het watersysteem in het werkgebied van waterschap Aa en Maas er heel anders voor dan de afgelopen jaren. Grondwater, oppervlaktewater en de bodem gaan goed gevuld de herfst in.
Van de vorige vijf zomers waren er in het werkgebied van ons waterschap juist vier heel droog. We zetten ons al schrap voor weer een zeer droge zomer, maar niets bleek minder waar.
Er viel de afgelopen zomer gemiddeld 333 mm regen (vorig jaar was het gemiddelde 165 mm). met lokale uitschieters naar ruim 400 mm. Omgerekend viel er 536 miljard liter regen deze zomer in ons werkgebied.
2023 als één van de natste jaren?
Vooral de laatste week van juli en de eerste van augustus waren heel nat. In een paar weken viel toen al rond de 200 mm regen. Dat is de hoeveelheid die normaal in bijna de hele zomer valt. Deze zomer is drie keer zoveel regen gevallen als bijvoorbeeld in 2018.
In onderstaande tabel staat hoeveel regen er de afgelopen jaren in de zomer is gevallen en het gemiddelde in ons werkgebied. Over het hele jaar gezien kan dit wel eens het natste jaar in zeker 30 jaar worden. Onderstaande tabellen weergeven de gemiddelde neerslag in ons werkgebied vanaf de zomer van 2018 van 21 juni tot 21 september.
| Jaar | Neerslag in mm |
|---|---|
| 2018 | 111 |
| 2019 | 113 |
| 2020 | 127 |
| 2021 | 236 |
| 2022 | 165 |
| 2023 | 33 |
| Gemiddelde over 30 jaar | 220 |
Droog voorjaar
Al deze regen was meer dan welkom voor grondwater, sloten, beken en bodem. Vanaf 13 mei was er namelijk ruim vijf weken lang geen regen gevallen. Dit terwijl er gigantisch veel water verdampte door het warme, zonnige weer. Het grondwater daalde snel, het water in sloten en beken zakte ver onder het gewenste peil en de bodem droogde uit. Hierdoor ontstond meer risico op natuurbranden en waren boeren volop hun gewassen aan het beregenen.
Droogtemaatregelen
Het waterschap had al droogtemaatregelen in gang gezet. Sommige al lang van tevoren, zoals het peilbeheer. Daarbij worden al in de winterperiode stuwen omhoog gehouden, zodat het grondwater maximaal is aangevuld om lange droge perioden te overbruggen.
Daarnaast waren waterbuffers gevuld en werd de maximale hoeveelheid water vanuit de Maas ons werkgebied ingelaten. Via de Noordervaart zelfs ongekende hoeveelheden. Ook vistrappen werden afgesloten om zo min mogelijk water weg te laten stromen.
En daar was… regen
Met de regen kwam de zomer. Eerst werd de bodem weer natter, daalde het grondwater niet meer en bleef het water in sloten gelijk. Later in de zomer, na de zeer natte weken van eind juli en begin augustus, vulde het watersysteem zich helemaal. Het resultaat? Heel hoge grondwaterstanden voor de zomer.
Hoe staan we ervoor?
Dankzij de natte zomer gaan we met een goed gevuld watersysteem de herfst in. En dat is anders dan eerdere jaren. Onderstaand de situatie qua grondwater in augustus vergeleken met een jaar geleden. Het verschil is overduidelijk met in 2022 overwegend rode bollen die staan voor een zeer lage grondwaterstand en dit jaar overwegend blauwe bollen die staan voor hoge grondwaterstanden.
Ook op de hoge gronden, waar het grondwater normaal gesproken veel lager staat, staat het grondwater dit jaar juist veel hoger dan voorgaande jaren. Op sommige plekken wel tot een meter hoger. Onderstaande grafiek laat dat mooi zien. In deze grafiek zie je het verloop van de grondwaterstand over het afgelopen jaar op de hoge gronden in de buurt van Someren in het zuiden van ons werkgebied. Opvallend is dat op dit moment het grondwater ruim een meter hoger staat dan op hetzelfde moment een jaar geleden. Ook de sterke stijging in augustus valt op met als gevolg dat we met een goed gevulde grondwatervoorraad de komende periode tegemoet gaan. Wil je de actuele grondwaterstanden volgen? Kijk dan op deze kaart met grondwaterstanden.(opent in nieuw venster)
Hoe nu verder?
Al staat het watersysteem er op dit moment goed voor, we houden het constant in de gaten. Daarbij is zowel aandacht voor droogte als voor droge voeten. Perioden van veel regen of juist het ontbreken daarvan vragen om verschillende maatregelen. Ook al is het nu nat, er blijft aandacht voor verdroging en we zetten alles op alles om de grondwaterstanden structureel te verhogen.
