Er zijn geen directe toxische milieueffecten van de lozing met dioxaan in het Twentekanaal, afkomstig van chemiebedrijf KLK Kolb in Delden, te verwachten. Hoe dan ook, het gaat wel om een Zeer Zorgwekkende Stof die kankerverwekkend is en moeilijk afbreekt in het watermilieu. ‘Dit soort incidenten zijn dus zeer onwenselijk en moeten in de toekomst voorkomen worden’, zegt Milo de Baat, ecotoxicoloog bij KWR.
Het Twentekanaal was vorige week voor de tweede keer in korte tijd vervuild met de giftige en kankerverwekkende stof dioxaan, afkomstig van chemiebedrijf KLK Kolb in Delden. De hoogst gemeten concentratie dioxaan bedroeg 170 ug/l. “Deze waarde ligt onder de tijdelijke toetsingsnorm van 0,9 mg/L en ook onder de tot nu toe bekende toxische concentraties voor waterorganismen. Op basis van deze gegevens zijn er dan ook geen directe toxische milieueffecten van dit incident in het Twentekanaal te verwachten”, zegt Milo de Baat, ecotoxicoloog bij KWR.
Zeer Zorgwekkende stof
Rijkswaterstaat en de waterschappen Vechtstromen en Drents Overijsselse Delta voeren het vervuilde water met de verhoogde concentraties dioxaan, verdund en gecontroleerd, via kanaal Almelo-De Haandrik en de Vecht naar het IJsselmeer af. “Door het doorspoelen van het kanaal door RWS zal de hoogste concentratie aanzienlijk verdunnen en blijven de concentraties onder de normen en zorgwekkende concentraties.” Maar De Baat geeft aan dat herhaaldelijke lozingen wel kunnen leiden tot ophoping van de stof dioxaan in het watermilieu. “Het gaat om een Zeer Zorgwekkende stof die kankerverwekkend is en notoir om haar zogenaamde PMT-eigenschappen: persistent, mobiel, en toxisch. De stof breekt niet of nauwelijks af onder normale milieuomstandigheden en lost volledig op in water waarin het zich makkelijk kan verspreiden. Herhaaldelijke lozingen kunnen daarom leiden tot een ophoping van deze stof in het watermilieu, wat gezien de toxiciteit van de stof niet wenselijk is.”
Drinkwater
De huidige Indicatieve drinkwaterrichtwaarde voor dioxaan bedraagt 3 µg/L. “Hoe hoger de concentratie in het bronwater, hoe meer moeite en energie het kost om deze stoffen daar weer uit te verwijderen tijdens de drinkwaterbereiding. Daarom is een eventuele ophoping van dioxaan ook een grote uitdaging bij de drinkwaterbereiding. Dit soort incidenten zijn dus zeer onwenselijk en moeten daarom in de toekomst voorkomen worden’, zegt Milo de Baat, ecotoxicoloog bij KWR.
Niet biologisch afbreekbaar
KLK Kolb loosde in maart 2023 door twee incidenten tijdens de productie ook hoge concentraties dioxaan in een sloot. Eerder was het bedrijf nog in de veronderstelling dat dioxaan biologisch afbreekbaar zou zijn. Dioxaan kwam in 2021 op de lijst van zeer zorgwekkende stoffen van het RIVM. De stof breekt niet goed af in de AWZI, met als gevolg dat het bedrijf een verhoogde concentratie dioxaan op het oppervlaktewater loosde.
Verwijderingstechnieken
Het chemiebedrijf paste daarna voor bepaalde producten de recepturen aan, waardoor er minder dioxaan in de producten achterblijft. Ook onderzoeken ze andere grondstoffen en verwijderingstechnieken voor de minimalisatie van dioxaan. De maatregelen hebben volgens Vechtstromen tot nu toe geleid tot een reductie van de lozing met dioxaan van minimaal 95%.
Tijdelijke toetsingsnorm
Het RIVM heeft op verzoek van waterschap Vechtstromen in 2022 een tijdelijke toetsingsnorm vastgesteld voor oppervlaktewater van 0,9 milligram per liter. Onder deze concentratie is dioxaan in oppervlaktewater niet schadelijk voor mensen, dieren en milieu. De concentraties dioxaan in het Twentekanaal zijn, tijdens eerdere incidenten en na de laatste lozing vorige week, niet boven deze waarde geweest.
