De grote aandacht voor natuur vormt een groot risico voor de waterveiligheid in Varik-Heeselt. De aanleg van een hoogwatergeul is niet goed onderzocht en kan bij een overstroming leiden tot een groot aantal dodelijke slachtoffers. Dat schrijft ingenieur Frank Spaargaren, mede namens de Vereniging Waalzinnig, op 2 november in een brief aan de leden van de Vaste Commissie voor Infrastructuur en Milieu.
In zijn brief reageert Spaargaren op de MIRT-verkenning van ingenieursbureau Sweco, waterschap Rivierenland en provincie Gelderland waarin drie kansrijke oplossingen zijn geselecteerd voor dijkversterking bij Tiel-Waardenburg en rivierverruiming bij Varik-Heesselt. Volgens Spaargaren zijn er hiaten in het onderzoek en is het rivierengebied niet integraal bekeken.
Zuidelijke rivieroever buiten schot
Zo hoeft in de optie Rivierverruiming, waarbij over een langer riviertraject een aanzienlijke verlaging van de waterstanden kunnen worden behaald, de Zuidelijke oever van de Waal geen bijdrage te leveren aan meer ruimte voor de rivier. Op die oever wordt voorrang gegeven aan verbetering van de natuur, waardoor er juist minder water kan worden afgevoerd. Volgens Spaargaren is in deze variant onvoldoende onderzocht of het creëren van nieuwe, andere natuur in samenhang met de maatregelen voor de veiligheid uitkomst zou kunnen bieden.
Hoogwatergeul leidt tot grote risico’s
De aanleg van de hoogwatergeul die in de MIRT-verkennning wordt bestempeld als kansrijk, kan volgens Spaargaren ronduit gevaarlijk zijn. Door de aanleg van de hoogwatergeul komt Varik-Heesselt bij hoogwater op een eiland te liggen en er is niet voldoende gekeken naar de mogelijke gevolgen. Er is geen ontwerp gemaakt voor het inlaatwerk, er is niet onderzocht of de bodem van de polder kan openbarsten en er zijn geen mogelijkheden voor evacuatie als de polder onder water loopt. Bij een overstroming van het eiland zal er dus sprake zijn van een groot aantal dodelijke slachtoffers.
Natuur krijgt onterecht voorrang
Spaargaren schrijft verder in zijn brief dat de dijk langs de zuidelijke oever op basis van de oude normen is afgekeurd en dat er nog niet is onderzocht wat het effect is van de nieuwe normering. Daardoor is er onvoldoende zicht op de veiligheidsrisico’s. Er is ook nog geen plan voor de versterking van de zuidelijke dijken. Toch wordt er op korte termijn in de uiterwaarden een natuurverbetering uitgevoerd. De vernauwing van de doorstroming die dat veroorzaakt, wordt gecompenseerd door rivierverruiming onder de noemer verbetering van de waterkwaliteit en natuur. Het is niet duidelijk of daardoor problemen kunnen ontstaan voor de versterking van de dijken op een later tijdstip.
Doorbraakbestendige dijk en rivierverruiming
Volgens de ingenieur zou de oplossing in Varik-Heesselt kunnen bestaan uit een doorbraakbestendige dijk tegen de rivierzijde van de bestaande dijk over het gehele traject Tiel Waardenburg en de aanleg van nieuwe natuur op beide oevers van de rivier. De verlaging van de waterstanden door rivierverruiming aan beide oevers zou kunnen leiden tot een beperktere verhoging/versterking van de afgekeurde dijken. Deze kostenbesparing zou dan ten goede kunnen komen van rivierverruiming.
Prioriteiten stellen
Spaargaren constateert in zijn brief dat er bij de aanpak van dit veiligheidsprobleem ontbreekt aan een overall inhoudelijke aansturing. Hij stelt dat de politiek helder moet maken dat waterveiligheid de hoogste prioriteit heeft. Daarnaast pleit hij Bewoners/Bedrijven Effect Rapportag (BER) om de zo de belangen van bewoners en bedrijven te borgen.
