De start van de dijkbezwijkproef met damwanden trok landelijke media-aandacht (foto: POV Macrostabiliteit).

De Eemdijkproef is toe aan de laatste testfase. De zestig meter lange en 5,5 m hoge proefdijk is voorzien van een damwand en langzaam wordt nu de druk opgevoerd. Bovenop staan containers die met water gevuld kunnen worden om nog meer druk te zetten. Het is de verwachting dat de proefdijk binnen enkele dagen bezwijkt.

De proef is de laatste in een serie van drie. Eerder is al nulmeting verricht door een proefdijk – zonder damwand – extra te belasten met verhoging van het grondwater in het dijklichaam. De proefdijk schoof helemaal volgens het boekje af en de verzamelde data dient als referentie voor de proef die nu loopt, nu met damwanden.

Tussentijds is ook een aparte trekproef uitgevoerd met verschillende type damwanden die in de slappe klei-veenbodem waren geslagen. Aan het bovengrondse stuk is tot 100 ton getrokken tot de damwand knikte. Een eerste uitkomst is dat zelfs de geknikte damwanden nog een hoge reststerkte blijken te hebben.

Ultieme proef
De proefdijk is nu voorzien van een 60 m lange damwand, er is water tegen de dijk aangezet en het grondwater in het dijklichaam wordt nu geleidelijk verhoogd naar 3,2 m. Met veel meetapparatuur wordt het dijklichaam gemonitord, waarbij nu vooral de vervorming van de damwand in de gaten wordt gehouden.

Het aanbrengen van de laatste damwanden in de proefdijk (foto: POV Macrostabiliteit).

Net als bij echte rivierdijken is in de proefdijk een 60 m lange damwand geslagen met afwisselend drie korte (9 meter) en drie lange (18 meter) planken. Zo wordt voorkomen dat ze de waterstroom in de ondergrond van een dijk blokkeren. Voor de proefdijk zijn GU-planken van fabrikant Arcelor Mittal gebruikt. Met een dikte van 7 mm zijn die lichter dan de AZ13 of AZ26 planken die doorgaans voor dijkversterkingen worden toegepast.

Goedkopere dijkversterking
De proef maakt deel uit van de Projectoverstijgende Verkenning (POV) Macrostabiliteit, waarbij waterschappen, het bedrijfsleven en kennisinstituten samen zoeken naar innovaties om de macrostabiliteit, als faalmechanisme van dijken, effectiever te kunnen aanpakken.

De kennis komt ten goede aan het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP), dat ook de kosten van het onderzoeksproject voor zijn rekening neemt. Het vermoeden bestaat dat de damconstructies die nu bij dijkversterkingsprojecten worden gebruikt, overgedimensioneerd zijn. Door de bestaande rekenmodellen te updaten met nieuwe data uit de proef, is de verwachting dat tot 30 procent kan worden bespaard op de dijkversterkingsprojecten die het HWBP de komende jaren gaat uitvoeren.

Naast waterschap Rivierenland, als trekker van de POV Macrostabiliteit, zijn bij deze proef waterschap Vallei en Veluwe, TU Delft en Deltares betrokken. Bedrijven die aan de proef deelnemen, zijn Fugro, Witteveen+Bos, FL Liebregts en Arcelor Mittal.